poniedziałek, 4 marca 2013

Pieśni miłosne: Stanisława Celińska

Występuje w przedstawieniu "Sepia"


Absolwentka wydziału aktorskiego warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (1969). Urodzona 29 kwietnia 1947 roku w Warszawie.

Studiowała pod opieką Ryszardy Hanin. Jeszcze przed dyplomem zadebiutowała jako Aniela w sztuce Aleksandra Fredry Wielki człowiek do małych interesów w reżyseriiJerzego Kreczmara w warszawskim Teatrze Współczesnym(premiera 21 grudnia 1968), do którego wkrótce została zaangażowana przez Erwina Axera. Niemal równocześnie zaczęła pracę jako aktorka filmowa i estradowa.

Zaraz po dyplomie rozpoczęła się jej kariera filmowa. Została dostrzeżona przez Andrzeja Wajdę i zaangażowana do roli Niny w Krajobrazie po bitwie. (1970) Grała Żydówkę skazaną po śmierci bliskich na samotną tułaczkę. W roli Tadeusza partnerował jej Daniel Olbrychski. Film Wajdy, w którym debiutowała, osiągnął wielki sukces w Cannes, a Stanisława Celińska zebrała tam świetne recenzje za rolę Niny. (...)

W Teatrze Współczesnym w Warszawie występowała przez pięć lat (1969-1974). (...)

W 1973 roku razem z Andrzejem Mrowcem wyreżyserowała w Studenckim Teatrze Satyryków "Dokąd" Ireneusza Iredyńskiego.

W 1976 roku zgłosiła się do zespołu aktorskiego nowo otwartego, prowadzonego przez Tadeusza Łomnickiego warszawskiego Teatru na Woli. Stworzyła tam znakomitą postać Synowej weWcześniaku Edwarda Redlińskiego w reżyserii Janusza Zaorskiego (premiera 11 marca 1977). W latach 80. zagrała między innymi w dwóch dramatach Bertholda Brechta - Lucy Brown w Operze za trzy grosze w reżyserii Ryszarda Peryta w warszawskim Teatrze Ateneum (premiera 23 lutego 1980) oraz Jenny Hill w Mahagonny w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego w Teatrze Współczesnym w Warszawie (premiera 24 czerwca 1982). Na stałe była wówczas związana ponownie z warszawskim Teatrem Współczesnym (1981-1983). W latach 1983-1988 pracowała w Teatrze Nowym w Warszawie, gdzie zagrała między innymi w De profundis w reżyserii Bohdana Cybulskiego (premiera 15 lutego 1983). Mistrzowsko zagrany poetycki monodram zrealizowany w oparciu o Księgę Hioba odsłonił nowe oblicze aktorki zdolnej do niemal mistycznego scenicznego uniesienia. W kolejnych latach Stanisława Celińska była zaangażowana w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (1989-1990) i Teatrze Nowym w Poznaniu (1990-1991). W latach 1995-2003 była aktorką Teatru Studio w Warszawie, w sezonie 2000/2001 i w latach 2003-2006 na stałe współpracowała z warszawskim Teatrem Rozmaitości (od 2003 roku TR Warszawa). Od 2006 roku jest w zespole aktorskim warszawskiego Teatru Współczesnego.

Z Teatrem Polskiego Radia współpracowała od 1969 roku. Rok później rozpoczęła współpracę z Teatrem Telewizji, w którym zagrała blisko 60 ról. Pracowała między innymi z Lidią Zamkow, Józefem Słotwińskim,Gustawem Holoubkiem, Andrzejem Łapickim, Bohdanem Korzeniewskim. W teatrze radiowym zadebiutowała rolą chłopca Billego w sztuce Thornthona Wildera Dzieciństwo, wyreżyserowanej przez Helenę Merenholtz. Występowała w repertuarze klasycznym i współczesnym, między innymi w: W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta, Operze za trzy grosze Bertolda Brechta,Zaczarowanym krawcu Szolema Alejchema, Królowej Mokradeł Alicji Salczyńskiej-Bykowskiej, Balu stulecia Andrzeja Mularczyka. Od 35 lat jest odtwórczynią roli Iwony w powieści radiowej Matysiakowie.

Równolegle pracowała w teatrze i w filmie. W 1974 roku, w cztery lata po debiucie, powróciła do ról filmowych. Tym razem zaangażował ją Stanisław Bareja do roli małomiasteczkowej Lusi w filmie Nie ma róży bez ognia, w którym ujawniła talent komediowy. W latach 70., 80. i 90. otrzymywała wiele propozycji od filmowców, grała zarówno role pierwszoplanowe, jak i epizody. Okazało się, że potrafi również mistrzowsko zagrać charakterystyczne role bohaterów drugiego planu. Hrabiankę w telewizyjnym Kluczniku Wojciecha Marczewskiego (1980), nauczycielkę Lewicką w serialu Stanisława BareiAlternatywy 4 (1985), doskonały epizod u boku Wojciecha Pszoniaka w Korczaku Andrzeja Wajdy(1990), czy nieco przerysowaną bufetową w Balandze Łukasza Wylężałka (1993).

W 1975 roku wykreowała postać Agnieszki Niechcicówny w filmie Jerzego Antczaka "Noce i dnie". Doskonale zaznaczyła wtedy wewnętrzne dojrzewanie bohaterki. W tym samym czasie Janusz Majewskiobsadził Stanisławę Celińską w roli Heli w Zaklętych rewirach. W 1979 roku ponownie spotkała się zAndrzejem Wajdą, który kręcił wówczas Panny z Wilka na podstawie prozy Jarosława Iwaszkiewicza. Reżyser zaangażował aktorkę do roli Zosi. Zagrała bardzo wyraziście. Znakomicie oddała chłodną, zdystansowaną, ale ciągle dojrzewającą i racjonalną naturę swojej bohaterki.

Ogromny i bardzo zróżnicowany potencjał aktorski sprawiał, że z wyczuciem i ogromną pasją kreowała epizody, role komediowe, na przykład Goździakową w Galimatiasie, czyli Koglu-moglu II Romana Załuskiego (1989), jak i postaci wewnętrznie skupione, pełne prostoty, przytłoczone metafizyką, jak siostra Marcelina z filmu Faustyna w reżyserii Jerzego Łukaszewicza (1994). Z kolei starzejąca się Iza Gęsiareczka - bohaterka filmu Jerzego Stuhra Spis cudzołożnic (1994), w jej wykonaniu nabrała ciepłych i ironicznych rysów.

Jednak właśnie w drugiej połowie lat 90. Celińska stworzyła jedne ze swoich największych ról scenicznych. Z Krzysztofem Warlikowskim spotkała się po raz pierwszy w warszawskim Teatrze Studio. Zagrała wtedy Cecylię w Zachodnim wybrzeżu Bernarda-Marie Koltesa (premiera 10 października 1998). Później reżyser powierzył jej rolę Gertrudy w Hamlecie Williama Szekspira, zrealizowanym w warszawskim Teatrze Rozmaitości (premiera 22 października 1999).(...)
Dwa lata później stworzyła swoją najbardziej przejmującą rolę. Zagrała kobietę z peep-show w dramacie Sarah Kane Oczyszczeni w reżyserii Warlikowskiego w warszawskich Rozmaitościach (premiera 15 grudnia 2001). (...)
W przedstawieniach Warlikowskiego przygotowanych w TR Warszawa Celińska zagrała kolejne świetne role - Trinkula w Burzy Szekspira (2003), Fridę/Narratorkę w Dybuku Szymona An-skiego i Hanny Krall (2003) i ujętą dobitnie i jednocześnie wielowymiarowo Matkę w Krumie Hanocha Levina (2005, koprodukcja z Narodowym Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie).
(...)
Aktorka nadal występuje w filmie, można ją także oglądać w popularnych serialach.  


Opracowanie tekstu: 2002; aktualizacja: Monika Mokrzycka-Pokora, grudzień 2008; BS, styczeń 2013.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz